Κτίστηκε το 972 μ.Χ. πάνω στα ερείπια παλαιότερης μονής από μαθητές του Αθανάσιου του Αθωνίτη. Πήρε την ονομασία της από τον Αρκάδιο υιό του αυτοκράτορα Θεοδοσίου ο οποίος όταν βυθίστηκε το πλοίο του σώθηκε με θαύμα της Παναγίας και βρέθηκε κάτω από μια βάτο (βάτος + παιδί = Βατοπαίδι).

 

Σήμερα στη Ιερά Μονή φυλάσσονται 2000 χειρόγραφα και περισσότερα από 40000 έντυπα βιβλία, ζουν περίπου 135 μοναχοί και γιορτάζει 7 Απριλίου (Ιουλιανό Ημερολόγιο).